یادکد

نام:خسرو

نام خانوادگی:شکیبایی

تولد: ۷ فروردین ۱۳۲۳

محل تولد: تهران، ایران

وفات: ۲۸ تیر ۱۳۸۷ (۶۴ سال)

علت وفات: سرطان کبد

آرامگاه: قطعه هنرمندان بهشت زهرا

پیشه: بازیگر، فیلمنامه‌نویس، دوبلور، دکلمه‌خوان

سال‌های فعالیت:۱۳۴۲–۱۳۸۷

فرزندان: پوریا شکیبایی (فرزند پروین کوشیار)

پوپک شکیبایی (فرزند تانیا جوهری)

تحصیلات: فارغ التحصیل رشته بازیگری از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران

زندگینامه

خسرو شکیبایی در 7 فروردین 1323 در تهران متولد و در 28 تیر 1387 دار فانی را وداع گفت. در شناسنامه نامش خسرو است ولی خانواده و نزدیکان او را محمود صدا می کردند. پدر خسرو سرگرد ارتش بود و وقتی او 14 ساله بود بر اثر سرطان از دنیا رفت.

خسرو شکیبایی

او قبل از اینکه وارد عرصه تئاتر شود، در حرفه هایی چون خیاطی و کانال سازی و آسانسورسازی کار می کرد. او تحصیلاتش را در رشتهٔ بازیگری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان برد.

خسرو شکیبایی در دوران کودکی

در 19 سالگی برای اولین بار روی صحنه تئاتر رفت و بعد از مدتی به عباس جوانمرد، معرفی و به صورت کاملا حرفه ای بازیگر تئاتر شد. و فعالیت هنری خود را از سال 1342 با بازیگری تئاتر آغاز کرد، 5 سال بعد یعنی در سال 1347 وارد حرفهٔ دوبلوری شد.

خسرو شکیبایی در سربازی

بازی در نقش حمید هامون در فیلم هامون ساختهٔ داریوش مهرجویی یکی از ماندگارترین نقش هایی است که ایفا کرده است. او برای بازیش در فیلم هامون از هشتمین جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین دریافت کرد و تحسین منتقدان و مردم را برانگیخت.

خسرو شکیبایی و بیتا فرح

خسرو شکیبایی از سال 1368 به بعد، دیگر نتوانست از جلد حمید هامون بیرون بیاید و حمید هامون را در انواع اقسام لباس ها و تیپ های مختلف تکرار کرد. اما توانایی های انکار ناپذیرش را در چند فیلم به معرض نمایش گذاشت:بازی تاثیرگذار او در دو فضای کاملاً متفاوت در فیلم کیمیا و کاغذ بی خط.

خسرو شکیبایی در فیلم کاغذ بی خط 

او برای بازی در فیلم کیمیا احمد رضا درویش 1373 بار دیگر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول از سیزدهمین جشنواره فیلم فجر شد. او سومین سیمرغ خود را هم را برای بازی در نقش عادل مشرقی فیلم سالاد فصل (فریدون جیرانی) گرفت.

خسرو شکیبایی در فیلم کیمیا

از آخرین افتخارات شکیبایی هم دیپلم افتخار برای فیلم اتوبوس شب (کیومرث پوراحمد) بود. شکیبایی آخرین جایزه اش را از ششمین جشن ماهنامه دنیای تصویر برای بازی در فیلم کاغذ بی خط دریافت کرد.

خسرو شکیبایی در فیلم کیمیا و میلاد کی مرام 

پس از گذشت نزدیک به 22 سال از اولین حضورش در فیلم کیمیایی، در فیلم حکم (1383) باری دیگر در فیلم وی در کنار عزت الله انتظامی ایفای نقش کرد.

خسرو شکیبایی و عزت الله انتظامی

در 9 تیرماه 1387 در دومین جشن منتقدان سینمایی، جایزه یکی از برترین بازیگران سی سال سینمای پس از انقلاب را گرفت. او همچنین در بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر، بازیگر و گوینده تیزر جشنواره بود.

خسرو شکیبایی

شکیبایی در سال 1354، یعنی یک سال بعد از اولین حضور خود در فیلم کوتاه «کتیبه»، به دعوت محمدرضا اصلانی در سریال سمک عیار ایفای نقش کرد و پس از آن در سریال هایی چون لحظه، کوچک جنگلی، مدرس، روزی روزگاری، خانه سبز، کاکتوس، آواز مه، تفنگ سر پر و در کنار هم.
خسرو شکیبایی و رامبد جوان

او در تلویزیون هم موفق بود. از همان زمان که در نقش سید حسن مدرس بازی کرد و آن مونولوگ طولانی معروفش را اجرا کرد. تا کارهای به یاد ماندنی ای همچون روزی روزگاری، خانه سبز، کاکتوس، تفنگ سر پر و در کنار هم.

خسرو شکیبایی در نقش حسن مدرس

شکیبایی در چند فیلم تلویزیونی هم به ایفای نقش پرداخت. فیلم آخرین نقش آفرینی این هنرمند در فیلم تلویزیونی پیوند (سعید عالم زاده) و آخرین نمایش فیلمش، آشیانه ای برای زندگی (حمید طالقانی) بود که به مناسبت روز پدر از تلویزیون پخش شد.

خسرو شکیبایی 

خسرو شکیبایی 

فیلم شناسی

1361 خط قرمز 
1362 دادشاه 
1363 صاعقه 
1364 دزد و نویسنده 
1365 رابطه 
1366 شکار 
ترن 
1367 دستمزد 
1368 عبور از غبار
هامون 
1369 جستجو در جزیره 
ابلیس 
1371 بانو 
1371 یک بار برای همیشه 
سارا داریوش مهرجویی 
پرواز را به خاطر بسپار 
1372 بلوف 
1373 کیمیا 
پری 
درد مشترک
1374 خواهران غریب 
عاشقانه 
سایه به سایه 
1375 سرزمین خورشید
1376 زندگی 
روانی 
1378 میکس 
عشق شیشه ای 
دختردایی گمشده 
1379 دختری به نام تندر
1381 مزاحم 
لژیون 
کاغذ بی خط 
1382 صبحانه ای برای دو نفر 
1383 حکم 
ازدواج صورتی 
سالاد فصل
1384 چه کسی امیر را کشت؟ مهدی کرم پور 
عروسک فرنگی 
پیشنهاد 51 میلیونی 
ستاره ها 3:ستاره بود 
1385 دست های خالی 
اتوبوس شب 
رئیس 
1386 شب 
میراث 
حیران 
دایناسور 
1387 امروز نه فردا 
دل شکسته 

مجموعه های تلویزیونی
1352-1353 گذر خلیل ده مرده 
1353-1354 سمک عیار 
1354 تله تئاتر «با خشم به گذشته بنگر»
1356 لحظه
1366 مدرس 
1367 کوچک جنگلی 
تهران 53 
1368 روزی روزگاری 
میراث مشترک 
1372 حماسه ایثار 
1374 بوی گل های وحشی 
سایه به سایه 
حمله دار 
زندگی 
1375 خانه سبز 
1376 سرزمین سبز 
1377 کاکتوس 
1378–1379 
1381 آواز مه 
در کنار هم 
باران عشق

فیلم های تلویزیونی
آشیانه ای برای زندگی (حمید طالقانی) – 1387
بختک – 1387

نمایش های تئاتر 
پنجهٔ عدالت
زیر گذر لوطی صالح
تراژدی کسری
هنگامهٔ شیرین وصال
بلیت تئاتر
پنجه به دست آوردن
صیادان
با خشم به یاد آر
بازرس
سنگ و سرنا
همهٔ پسران من
شب بیست و یکم
بیا تا گل برافشانیم

آلبوم های موسیقی
نامه ها
سید علی صالحی
موسسه فرهنگی هنری دارینوش
مهربانی
صدای پای آب
سهراب سپهری
نشانی ها
آلبوم سهراب
سهراب سپهری
پری خوانی
حجم سبز
41 حکایت از گلستان سعدی
دکلمه

او علاوه بر هنرنمایی در نقش آفرینی سینما و تئاتر و تلویزیون، برخی از سروده های فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، سید علی صالحی و محمدرضا عبدالملکیان را به صورت دکلمه اجرا کرده بود.

در بهمن ماه سال یک هزار و سیصد و نود و یک آلبوم موسیقی به نام هامون و تنهایی به خوانندگی و ترانه سرایی احمد نورآیین ، آهنگسازی سینا کلوت و تنظیم فراز خنافری به نام هامون وتنهایی به حمید هامون شخصیت اصلی فیلم هامون ساخته داریوش مهرجویی تقدیم شد .در این آلبوم موسیقی یک آهنگ با محوریت شخصیت حمید هامون به نام هامون قرار گرفته است .از آنجایی که پرداختن به ابعاد شخصیتی حمید در فیلم هامون در قالب یک ترانه مکی گنجد ترانه سرا در شعر این قطعه به پرداختن به دیالوگ ها و تصویر کلی از این شخصیت بسنده کرده است .

یادبود
در سال 1389 خورشیدی کتاب خسرو شکیبایی به تالیف الهام قره خانیبا نگاه به زوایای گوناگون شخصیت این هنرمند توسط انتشارات خانه فرهنگ وهنر گویا منتشر شد. این کتاب مقدمه ای بر اصول بازیگری خسرو شکیبایی از نگاه آیدین آغداشلو، اکبر عالمی، جمشید مشایخی، مهران مدیری و هدیه تهرانی و هفتاد نفر دیگر از سایر هنرمندان ایران می باشد. در این کتاب تنی چند از هنرمندان سینمای ایران از دیدگاه های گوناگون دربارهٔ زندگی و هنر خسرو شکیبایی سخن گفته اند.

جوایز و انتخاب ها

جشنواره فیلم فجر:
بهترین بازیگر نقش اول مرد (هامون)، دوره 8 (مسابقه سینمای ایران) - سال 1368
بهترین بازیگر نقش اول مرد (کیمیا)، دوره 13 (مسابقه سینمای ایران) - سال 1373
بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (سالاد فصل)، دوره 23 (مسابقه سینمای ایران) - سال 1383
دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد (اتوبوس شب)، دوره 25 (مسابقه سینمای ایران) - سال 1385
نامزد سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر:
بهترین بازیگر نقش اول مرد (یکبار برای همیشه)، دوره 11 جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) - سال 1371
بهترین بازیگر نقش اول مرد (سایه به سایه)، دوره 15 جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) - سال 1375
بهترین بازیگر نقش اول مرد (کاغذ بی خط)، دوره 21 جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) - سال 1381

مجله فیلم
انتخاب به عنوان بازیگر ماندگارترین نقش تاریخ سینمای ایران برای بازی در نقش حمید هامون، شخصیت اصلی فیلم هامون (داریوش مهرجویی- 1369) - 1383[12]

سایت ایران اکتور
لوح زرین بهترین بازیگر مرد وبگاه ایران اکتور (بهترین های سال):
برنده لوح زرین بهترین بازیگر مرد (کاغذ بی خط)، دوره 3 - سال 1382
نامزد لوح زرین بهترین بازیگر مرد (سالاد فصل)، دوره 6 - سال 1384
نامزد لوح زرین بهترین بازیگر مرد (حکم)، دوره 6 - سال 1384

جشن سینمای ایران
نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد از اولین جشن سینمای ایران (ماهنامه گزارش فیلم - 1371)، برای بازی در فیلم «ابلیس»
برنده آهوی بلورین مردم برای بهترین بازیگر نقش اول مرد از سومین جشن سینمای ایران (ماهنامه گزارش فیلم - 1372)، به پاس بازی در فیلم «یک بار برای همیشه»
نامزد دریافت آهوی بلورین مردم برای بهترین بازیگر نقش دوم مرد از سومین جشن سینمای ایران (ماهنامه گزارش فیلم - 1372)، برای بازی در فیلم «سارا»
کسب رتبه دوم نظر سنجی ماهنامه گزارش فیلم (1373)، برای انتخاب بهترین بازیگران سینمای ایران
نامزد دریافت آهوی بلورین مردم برای بهترین بازیگر نقش اول مرد از ششمین جشن سینمای ایران (ماهنامه گزارش فیلم - 1375)، برای بازی در فیلم «کیمیا»
برنده آهوی بلورین مردم بازیگر برگزیده سینمای دفاع مقدس از ششمین جشن سینمای ایران (ماهنامه گزارش فیلم - 1375)، برای بازی در فیلم «کیمیا»

درگذشت

شکیبایی در ساعت 4 صبح جمعه 28 تیرماه 1387 در سن 64 سالگی در اثر بیماری عارضه قلبیدر بیمارستان پارسیان تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان گورستان بهشت زهرا دفن شد. او مدت ها از عارضه سرطان کبد رنج می برد.

 دکلمه زیبای استاد خسرو شکیبائی (زندگی رسم خوش آیندیست)

 فیلم به یاد ماندنی استاد خسرو شکیبائی (مادر من مادر من)